Чрезмерный бюджетный дефицит: Еврокомиссия открывает дисциплинарное взыскание

26, Jun - AKTUALNOŚCI

Bruksela przygotowuje się do podjęcia kroków dyscyplinarnych wobec kilkunastu państw UE za nadmierne deficyty budżetowe. Już w najbliższą środę, 19 czerwca, Komisja Europejska opublikuje raporty na temat sytuacji gospodarczej i budżetowej każdego z 27 krajów Unii Europejskiej. W polu widzenia europejskiej władzy wykonawczej znalazły się takie kraje jak Francja, Włochy, Polska, Węgry i inne.

Komisja zauważa, że w 2023 roku prawie dziesięć z nich przekroczyło limit rocznego deficytu budżetowego ustalony w Pakcie Stabilności i Wzrostu z 1997 roku. Zgodnie z umową nie powinien on przekraczać 3 procent PKB, a dług publiczny powinien pozostać w granicach 60 procent PKB. Europejski organ wykonawczy wielokrotnie ostrzegał w ostatnich miesiącach, że w tym roku rozpocznie postępowanie przeciwko krajom, które naruszają umowy budżetowe. Do tej pory zostały one przełożone na okres po 2020 r. z powodu kryzysu gospodarczego związanego z epidemią COVID-19 i wojną na Ukrainie.

Wysokie deficyty

Najwyższe deficyty w UE w ubiegłym roku odnotowano we Włoszech (7,4% PKB), na Węgrzech (6,7%), w Rumunii (6,6%), we Francji (5,5%) i w Polsce (5,1%). Oprócz tych pięciu krajów, Słowacja, Malta (4,9%) i Belgia (4,4%) mogą również podlegać procedurze dyscyplinarnej, zauważa Andreas Eisl, ekspert Instytutu Jacquesa Delorsa.

Hiszpania i Czechy przekroczyły 3% w 2023 r., ale planują powrócić do celu w tym roku. Estonia również przekroczyła 3%, ale jej dług publiczny wynosi około 20% PKB, co odróżnia ją od innych krajów Wspólnoty Narodów. Decyzja Komisji będzie oparta na danych za 2023 r., ale uwzględni również spodziewany rozwój sytuacji w 2024 r. i później, podkreśla Andreas Eisle.

Szczególne obawy budzi przypadek Francji. Kraj ten przeżywa obecnie kryzys polityczny po zwycięstwie skrajnie prawicowych sił w wyborach do Parlamentu Europejskiego, a także nieoczekiwanej decyzji E. Macrona o rozwiązaniu Zgromadzenia Narodowego 9 czerwca. Oprocentowanie pożyczek w drugiej co do wielkości gospodarce Europy nagle wzrosło, a paryskie centrum finansowe dotkliwie odczuwa skutki niestabilności politycznej.

Skrajnie prawicowi i lewicowi opozycjoniści

Skrajnie prawicowa i lewicowa opozycja, prowadząca w sondażach, planuje szeroko otworzyć kurek z wydatkami, ale jednocześnie powrócić do reform emerytalnych i rynku pracy zalecanych przez Brukselę. Może to zagrozić obietnicy Paryża dotyczącej obniżenia deficytu budżetowego poniżej progu 3% do 2027 roku. W rzeczywistości deficyt budżetu państwa w 2023 r. był o 15,8 mld euro wyższy niż prognozował rząd (4,9%). Zmusiło to rząd do anulowania 10 miliardów euro z alokacji na 2024 rok.

"Żaden porównywalny kryzys nie uzasadnia deficytu budżetu publicznego na 2023 r." - powiedział sprawozdawca generalny ds. budżetu Jean-François Husson (Partia Republikańska) na konferencji prasowej w Senacie w połowie czerwca. Socjalista Claude Reynal skrytykował "brak przejrzystości w komunikacie budżetowym", mówiąc, że nierozsądne jest trzymanie się przez cały rok celu deficytu w wysokości 4,9%, który stał się nieosiągalny.

Raport ponadpartyjny

Republikańscy i socjalistyczni posłowie przedstawili również ponadpartyjny raport potępiający "lekkomyślność" rządu w dopuszczeniu do poślizgu budżetowego w ostatnich miesiącach, a także przedstawiający zalecenia dotyczące większej przejrzystości finansów publicznych. Odpowiadając na pytania Senatu, minister gospodarki Bruno Le Maire zaprzeczył jakimkolwiek zatajeniom. "Wszystkie informacje zostały przekazane Parlamentowi i narodowi francuskiemu w odpowiednim czasie, a wszystkie niezbędne decyzje zostały podjęte na czas, aby skorygować skutki niższych niż oczekiwano dochodów podatkowych" - powiedział.

Wprowadzony w 2022 r. zaktualizowany Pakt Stabilności nałoży sankcje finansowe w wysokości do 0,1% PKB rocznie na kraje, które nie spełnią jego wymogów. Na przykład dla Francji wyniosłyby one prawie 2,5 miliarda euro. W rzeczywistości sankcje te nigdy nie zostały zastosowane, aby nie uderzyć w gospodarki, które już zmagają się z trudnościami. Od czasu wprowadzenia euro Francja przez większość czasu była objęta procedurą nadmiernego deficytu. Jednak od 2017 r. nie jest już objęta tą procedurą. Korekta zaległości nie będzie jednak łatwa w obliczu słabego wzrostu i sytuacji geopolitycznej w Europie. Finanse publiczne są napięte do granic możliwości, aby wspierać Ukrainę w wojnie z Rosją, a także inwestować w zieloną transformację w celu walki z globalnym ociepleniem.